Zelfs nu de coronamaatregelen in het OV verleden tijd zijn en het (deels) thuiswerken gewoonte is geworden, staan veel Nederlanders gewoon weer twee keer per dag in de file. Sterker nog, het is weer net zo druk op de weg als voor de coronacrisis. Uit onlangs gepubliceerde data van Flitsmeister blijkt dat als meer mensen de spits mijden, het fileprobleem opgelost zou zijn. Het ‘Gronings rooster’ is hier een goed voorbeeld van, waar Hoogenboom graag meer over vertelt.

“De maandenlange afsluiting van het Julianaplein, een belangrijk verkeersknooppunt in de regio Groningen, dwong de betrokken partijen het dagelijks verkeer met 20% te reduceren. Groningen Bereikbaar zocht de samenwerking met grote werkgevers in het gebied om dit voor elkaar te krijgen,. Met het ‘Gronings rooster’ als een van de uitkomsten.”

Dialoog met onderwijsinstellingen

De directeur van Groningen Bereikbaar, Wilko Huyink, is erg trots op wat er bereikt is met die samenwerking. “Ik ben heel blij met de permanente dialoog die we voeren met de onderwijsinstellingen en het mobiliteitswerkveld om Groningen bereikbaar te houden. Ondanks de zware stremming die de afsluiting van het Julianaplein tot gevolg had, is het heel soepel gelopen. Er is echt iets bijzonders gebeurd in Groningen.”

“Werkgevers hebben een hele belangrijke rol in het spreiden van de druk op het wegennet”, gaat Joris Hoogenboom verder. “Mensen komen op hun werk omdat ze een bepaalde tijd verwacht worden. Dit kunnen formele of informele afspraken zijn, namelijk dat je raar aangekeken wordt door collega’s als je na 9 uur binnenkomt. Dat soort bedrijfsculturen moeten meer verbroken worden. Laat het normaal worden dat je ‘s ochtends eerst je mail weg werkt, of een digitale meeting hebt en dan pas de weg op gaat.”

Roosterwijzigingen

Hoogenboom geeft toe dat dit in sommige sectoren moeilijker is, bijvoorbeeld in sectoren die werken met vaste roosters. Maar ook daar bleek veel winst te behalen door creatief te zijn met aanvangstijden. “Grote onderwijsinstellingen leggen in de ochtend een grote druk op het OV. Maar met de introductie van het ‘Gronings rooster’ pasten zij de starttijden van colleges aan, om meer spreiding te genereren. Ze startten bijvoorbeeld met een digitaal college en lieten de werkcolleges pas ‘s middags beginnen. Studenten vinden die mix fijn en vinden het bovendien niet erg een uurtje langer uit te slapen.”

Ook ziekenhuizen zijn een voorbeeld van grote werkgevers in een regio, waar je als provincie of bereikbaarheidsorganisatie mee in gesprek kunt, is de ervaring van Hoogenboom. Zo bleek er in Groningen ‘s middags een grote piek aan toestromend verkeer te zijn, omdat de wisselingen van het personeel samenviel met het bezoekuur. “Door de start- en eindtijden van het personeel met een half uurtje te veranderen, haal je de piek in het wegennet en in het OV al weg.”

Succesfactoren

Het succes van de samenwerking is volgens Hoogenboom deels te verklaren door de ligging van Groningen en het duidelijke effect dat het rooster om die reden heeft. “In Groningen heeft 80% van het verkeer dat hier rijdt een bestemming in of rondom de stad. Het weghalen van het verkeer kan dus ook gedaan worden door de bedrijven die hier zitten. Het resultaat is meteen zichtbaar.”

Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een stad als Utrecht. “Daar zijn de cijfers bijna andersom. Bedrijven voelen zich daar minder verantwoordelijk voor de verkeersproblemen, omdat een groot deel van het verkeer dat er rijdt geen relatie heeft met de stad, of veel minder. Maar je moet soms ook over je eigen regio heen kijken. Als een Utrechts bedrijf zorgt dat er minder mensen met de auto komen, heeft dat niet alleen effect op Utrecht maar ook op alle plekken waar die mensen vandaan komen.”

Daarnaast is de bestuurlijke betrokkenheid in Groningen heel groot. “Er worden ‘captain’s diners’ gehouden voor de bedrijven in de regio, waar alle relevante bestuurders zich laten zien. Hierdoor voelen bedrijven zich medeverantwoordelijk en willen ze graag meewerken aan een oplossing”, verklaart Hoogenboom het succes.

Bereikbaarheidsmakelaar

Tot slot heeft in Groningen de ‘bereikbaarheidsmakelaar’ een belangrijke rol gespeeld in de coördinatie. “Een coördinator die vraag en aanbod op bereikbaarheidsvlak met elkaar in verbinding bracht. Omdat het in veel gevallen gaat over regionale verkeersstromen, is het qua schaalniveau het meest logisch dat provincies hier een voortrekkersrol in nemen. Elke regio heeft wel een aantal grote en toonaangevende bedrijven, die wel iets willen doen met bereikbaarheid, maar niet precies weten hoe. Ik zie heel veel potentie in het naar de bedrijven toebrengen die kennis en te helpen in de transitie”, zegt Hoogenboom.